In de wereld van hondentraining en opvoeding wordt veel gesproken over begrippen als dominantie, roedels, hiërarchie en sociale structuren. Ook bij mijn klanten en om mij heen hoor ik vaak: “Mijn hond is dominant met andere honden” “Mijn hond is erg onderdanig”. Zelfs bij de dierenartsen en “professionals” worden deze begrippen verkeerd gebruikt. Maar wat betekenen deze termen eigenlijk en hoe beïnvloeden ze de training en opvoeding van onze harige vrienden?
Dominantie:
Dominantie is een momentopname van de relatie tussen twee individuen ten opzichte van een specifieke bron (voer, slaapplek etc). Het is geen intrinsieke karaktereigenschap van een hond, maar eerder een uitdrukking van de waarde die een hond toekent aan iets specifieks. Een hond kan dus op bepaalde momenten dominanter zijn ten opzichte van een andere hond, afhankelijk van de situatie.
Hiërarchie en Rangorde:
De traditionele opvattingen over hiërarchie en rangorde binnen een roedel worden vaak niet volledig weerspiegeld in de realiteit. Dominantie is variabel, en het idee van een strikte hiërarchie is niet zo rechtlijnig als soms wordt voorgesteld. Vergelijkbaar met een familie heeft een roedel een moeder en vader (alfa-paar) en jongen, en naarmate de jongen ouder worden, kunnen ze hun eigen roedel beginnen. Leiderschap in een roedel wordt niet afgedwongen door geweld, dwang, angst of intimidatie, maar eerder door het tonen van ‘ouder’-gedrag.
Oorsprong van Theorieën:
De theorieën over dominantie en hiërarchie bij honden hebben hun oorsprong in onderzoek naar wolven in de jaren ’40. Onderzoekers als Konrad Lorenz en Rudolf Schenkel gebruikten deze termen om het gedrag van wolven te beschrijven. In de jaren ’70 bevestigde David Mech deze theorieën, maar latere studies en inzichten leidden tot een herziening van deze concepten. En werden deze theorieën verworpen.
Wat ging er mis?
Vroege onderzoeken naar wolvenroedels in gevangenschap leidden tot onjuiste conclusies over het natuurlijke gedrag van wolven. De groepen waren vaak niet verwant, leefden in te kleine territoria, en er waren te weinig middelen. Dit resulteerde in geforceerde dominantie en agressie, wat geen nauwkeurig beeld gaf van wilde wolven in hun natuurlijke omgeving.
Wolven vs. Honden:
De vergelijking tussen wolven en honden is als het vergelijken van apen en mensen. Hoewel ze dezelfde voorouders delen, hebben honden en wolven zich duizenden jaren geleden gescheiden. Gedomesticeerde honden ontwikkelden zich dichter bij mensen, terwijl wilde wolven schuwer werden om te overleven.
Problemen met Dominantietheorie:
Het vasthouden aan dominantie- en hiërarchiemodellen kan schadelijk zijn voor hondenwelzijn. Fysieke straffen en dwangmiddelen worden vaak gerechtvaardigd op basis van deze verouderde theorieën, terwijl moderne wetenschappelijke benaderingen aantonen dat beloningsgerichte technieken effectiever en vriendelijker zijn.
Wat schuilt er eigenlijk achter dit dilemma?
De benadering gebaseerd op dominantie en hiërarchieën kan aanzienlijke schade toebrengen aan onze band met honden, de manier waarop we met hen omgaan en bovenal, hun welzijn.
Deze denkwijze, die grotendeels stoelt op misvattingen, rechtvaardigt zelfs openbare mishandeling. Honden worden vastgehouden met stroplijnen, elektrische schokbanden, en “corrigerende tikken”, waarbij deze fysieke mishandelingen als noodzakelijk worden beschouwd om een vermeende “leiderspositie” op te leggen.
Gelukkig heeft de wetenschap, los van het dominantiemodel, aangetoond dat training en leren door middel van beloningsgerichte technieken niet alleen effectiever, maar ook betrouwbaarder zijn. In plaats van honden te dwingen en te intimideren, kiezen ze op deze wetenschappelijk onderbouwde manier zelf en met plezier ervoor om te doen wat we van hen vragen.
Nieuwe Kennis en Kritisch Denken:
De afgelopen decennia hebben een evolutie in ons begrip van hondengedrag gezien. Wetenschappelijke inzichten en kritisch denken hebben geleid tot het inzicht dat training gebaseerd op beloningen betere resultaten oplevert dan methoden gebaseerd op dominantie. Het is belangrijk voor hondeneigenaren en hondenprofessionals, om op de hoogte te blijven van recente inzichten en kritisch te blijven ten opzichte van verouderde denkwijzen.
Kortom, het is cruciaal om de evolutie in ons begrip van hondengedrag te omarmen en te streven naar positieve en wetenschappelijk onderbouwde trainingsmethoden voor het welzijn van onze geliefde viervoeters.
groetjes,
Eva 🐾
Heb je hulp nodig bij het gedrag van je hond? Wil je meer leren over socialisatie, opvoeding en gedrag? Ik kan je daarbij helpen!
